Cây thân thảo lâu năm cao 0,5 -1m hay hơn. Thân hình trụ, rỗng, không phân nhánh. Lá to có cuống, phần dưới phát triển thành bẹ ôm lấy thân, phiến lá xẻ 2-3 lần long chim, mép khía răng, có lông ở gần lá mặt trên. Cụm hoa tán kép mọc ở ngọn. Hoa nhỏ màu trắng. Quả bế, dẹt. Mùa hoa tháng 5-6, quả tháng 7 Âm Lịch.

Bạch Chỉ
Tên Khoa Học  Angelica dahurica (Fisch ox Hoffin) Benth et Hook f.
Thuộc họ Hoa Tán   Apiaceae.

Mô tả:

Cây thân thảo lâu năm cao 0,5 -1m hay hơn. Thân hình trụ, rỗng, không phân nhánh. Lá to có cuống, phần dưới phát triển thành bẹ ôm lấy thân, phiến lá xẻ 2-3 lần long chim, mép khía răng, có lông ở gần lá mặt trên. Cụm hoa tán kép mọc ở ngọn. Hoa nhỏ màu trắng. Quả bế, dẹt. Mùa hoa tháng 5-6, quả tháng 7 Âm Lịch.

Bộ phận dùng:

Rễ củ - Radix Angelicae Dahuricae, thường gọi là Bạch Chỉ.

Nơi sống và thu hái:

Cây nhập nội từ Vân Nam Trung Quốc về nước ta, trồng ở cả miền núi và đồng bằng. Thu hoạch củ vào mùa thu, tránh làm sây xát vỏ và gẫy rễ. Không lấy rễ ở cây đã ra hoa kết hạt. Rửa sạch, cắt bỏ rễ con, xông Sấy diêm sinh một này một đêm, rồi phơi hay sấy khô.

Thành phần hoá học:

Cây có mùi thơm. Trong cây có tinh dầu, nhựa 1%, angelicotoxin 0,43%, byak angelicin, acid angelic, phellandren, dẫn chất furocoumarin. Các dẫn chất coumarin đã biết là isoimperatorin, imperatorin, bergapten, phellopterin, oxypeucedanin, xanthotoxin.

Tính vị, tác dụng:

Vị cay, tính bình, có tác dụng khư phong, chỉ thống, hoạt huyết, bài nung, sinh cơ. Ngày nay người ta biết được tác dụng kháng khuẩn, tác dụng giảm đau, tác dụng chống viêm.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: chữa cảm sốt, sổ mũi, nhức đầu, đau răng phong thấp nhức xương, bạch đới. Thuốc cầm máu trong đại tiện ra máu, chảy máu cam, mụn nhọt, mưng mủ, viêm tuyến vú vv… Ngày dùng 4-12g, dạng thuốc sắc hay thuốc bột.

Ðơn thuốc:

1. Chữa hôi miệng: Bạch chỉ 30g, Xuyên Khung 30g, tán thành bột mịn, viên bằng hạt ngô, hàng ngày ngậm 2-3 viên.
2. Chữa viêm tuyến vú giai đoạn đầu: Bạch chỉ, Thổ bối mẫu mỗi vị 7g, tán thành bột uống với rượu ngày hai lần.
3. Chữa mụn nhọt mưng mủ: Bạch chỉ, Ðương quy, Tạo giác mỗi vị 7g sắc nước uống.